Spich Prinsjesdag 2012 Gerard van der Wulp na ARUBA

Damas i kabayeros,

Bon biní na e enkuentro di Prinsjesdag di e Representashon di Hulanda na Aruba, Kòrsou i Sint Maarten.

Boso ta puntra boso mes: pakiko di repente un bríndis riba Prinsjesdag? E kontesta ta: esaki ta un tradishon. Te ku aña pasá e bríndis semper tabata tuma lugá na Kòrsou komo isla kapital di Antia Hulandes di e tempu ei. Despues di 10-10-10 e relashonnan a kambia. Meskos ku na Aruba, Kòrsou i St. Maarten a bira paisnan outónomo den Reino. Ami ta representante di Hulanda na tur tres pais. P’esei ma disidí pa hasi e resepshon kada aña na un di e tres paisnan. I p’esei nos ta pará awe akinan.

Permitími yama boso na nòmber di henter e personal di Representashon di Hulanda (na Aruba), danki pa e bon koperashon den e aña ku a pasa. No únikamente na nivel di gobernashon, ni na organisashonnan di gobièrnu so, pero e sektor privá, NGO-nan i organisashonnan ku ta asistí nos ku nos trabou na e Representashon diariamente. Nos ta anhelá ku e koperashon keda asina bon den futuro tambe.

Un tiki mas ku un aña pasá ma kuminsá mi trabou komo Representante di Hulanda. Mi por garantisá boso ku den mi spich na e resepshon di Prinsjesdag aña pasá na Kòrsou mi no por a premirá un aña ku tantu moveshon. Mas tokante esaki despues!

Prinsjesdag, e di tres djamars di sèptèmber, ta e dia ku Hulanda ta presentá su presupuesto anual di e aña ku ta bin. Esaki ta e dia di e Shèrs di Oro, e Famia Real, e asina yamá troonrede esta e diskurso di Lareina i e sombrénan di e hende muhénan. Pero mas ku tur, esaki ta e dia di e maletin di e minister di Finansa ku e presupuesto di Reino den dje.

E ekonomia di Hulanda, ku riba su mes ta fuerte, ta bou di un preshon enorme pa motibu di e krísis mundial. Esaki tin konsekuensha drástiko pa e Presupuesto di Reino. Ekonomisá 18 bion euro na kuminsamentu di e gabinete Rutte, mas 14 bion despues. Hulanda ta kumpli ku palabrashonnan internashonal, palabrashonnan den Europa pa ta mas spesífiko. Koperashon internashonal semper tabata bon pa ekonomia Hulandes, un di e ekonomianan di mas grandi na mundu. E koperashon ei ta nifiká obligashonnan tambe. Kumpli ku palabrashonnan aunke esaki ta nifiká tuma medidanan ku ta hasi doló na bo pais i su habitantenan. Nos por konkluí for di e presupuesto ku a wòrdu presentá awe, ku Hulanda ta kumpli ku e afsprak ku el a hasi.

I tambe riba otro nivel Hulanda ta kumpli ku su afsprak. Ta kòrta riba kasi tur kos, pero no riba kosnan palabrá entre e paisnan den Reino. Aunke ta pone un fin na fondonan di koperashon pa Kòrsou i St. Maarten, Hulanda ta paga su obligashonnan te e delaster euro. Meskos ta konta pa Fondo Desaroyo Aruba (FDA). E próksimo añanan Hulanda ta keda paga su parti pa siguridat públiko i siguridat hudisial aki. Pa asuntunan manera Kustwacht, Recherche Samenwerkingsteam i sosten pa e poder hudisial, Hulanda ta bai paga 63 mion euro otro aña.

Damas i kabayeros, manera ma bisa kaba: tabata un aña ku bastante moveshon. Mi ke para ketu kòrtiku riba esaki.

Den e último 12 lunanan di e 4 gobièrnunan den Reino 3 a kai. Bon kla ta ku Aruba ta e eksepshon. St. Maarten a forma un gobièrnu nobo den un par di dia, miéntras ku na Hulanda i Kòrsou a yama elekshonnan nobo. Esaki ta trese e riesgo di tardansa, ku nos no por permití nos mes den e sirkunstanshanan ku nos ta aden. Ta p’esei e parlamento Hulandes a duna e gabinete demisionario, antisipando e formashon di un gabinete nobo, e enkargo pa traha un pakete di ousteridat drástiko. Ami ta haña ku Kòrsou ku ta den mesun situashon, tin ku hasi meskos. Ku e status demisionario Staten lo por tuma nan responsabilidat pa e gastunan doméstiko di e pais.

Mi tin un remarke mas tokante Kòrsou. Dos partido den koalishon na Kòrsou ta ripití ku Hulanda ta ‘oprimí’ Kòrsou pa saka probecho di e petroli abundante den fondo di laman. Esaki ta totalmente inkorekto. Den e kaso ku en bèrdat tin petroli, Hulanda ta deseá di kurason ku e paisnan outónomo haña tur ganashi di esaki.

E problemanan di e paisnan den Reino tin hopi kos komun. Hulanda tin ku ekonomisá mas ku nunka. Kòrsou ta gasta hopi mas plaka ku ta drenta. St. Maarten tin ku konstruí un aparato gubernamental nobo i mester hasi hopi esfuerso pa tene kabes riba awa. Aruba ta sufri ku un debe nashonal ku ta subiendo i ku e klousura di Valero. Ku otro palabra, tin retonan grandi. Pa loke ta trata Aruba: e tin un disponibilidat enorme pa traha huntu den Reino. Aruba ta distinguí su mes – tambe den persepshon na Hulanda - mas i mas positivamente.

Pa finalisá un historia basta negativo, tòg algu positivo. Na Hulanda nos ta anhelá kordialmente e selebrashon di 200 aña di Reino ku lo kuminsá na 2013 próksimo. Nos ta riba ‘One Happy Island’. E ambiente i e hendenan aki ta insitá pa keda positivo i mira futuro di un manera positivo. Laga nos traha huntu i konstruí ‘One Happy Kingdom’!